شهاب سنگهاي سنگي
بزرگترين گروه از شهاب سنگ ها شهاب سنگ هاي سنگي است. ساخته شده از مواد معدني كه بيشترين قسمت مربوط به مواد معدني هستند كه بر روي زمين يافت مي شوند. با اين حال، آنها ساختار و بافت در اينجا يافت نشد. گروه شهوت سنگين به دو زير گروه عمده تقسيم مي شود: خواندريدها و آگوردريت ها. خواندريدها نام خود را به دليل ساختارهاي معدني كروي كه حاوي كلسترول ناميده مي شوند، دريافت مي كنند. در فضا، قطره هاي ذوب شده از مواد سنگي در گرانش بسيار كم به كره هاي كوچك دور افتاده كه به مواد معدني كريستال مي شوند. Achondrites ها شهاب سنگ هاي سنگي بدون كاندرون هستند. اين شهاب سنگها داراي ساختار معدني آذرين با كريستالهايي هستند كه نشان مي دهد آنها در يك محيط با برخي از گرانش تشكيل شده است. در بيشتر شهاب سنگ ها آهن نيكل فلزي وجود دارد. اين فلز به شكل دانه هاي پراكنده در سراسر ماتريس سنگ است.
شهاب سنگ از نوع سنگي اغلب داراي دانه هاي آهن - نيكل در آنها است. آهن فلزي در سنگهاي زمين بسيار نادر است. فضاي مرطوب زمين تقريبا تمام آهن بومي را به شكل ديگري از آهن شيميايي آهن تبديل كرده است.
آئروليت ها ( شهابهاي سنگي):
تركيب آنها سيليكاته ميباشد و به شهاب سنگهاي سنگي شناخته ميشوند. دسته بندي اين شاخه بر اساس بافت سنگ تعيين ميشه و شامل كندريت ها Chondrites و غيركندريت ها Achondrites است.
دسته اول بخاطر كندريول يا كندري نام گذاري شده كه اجسامي گرد و كوچك با متوسط قطر يك ميليمتر و بيشتر از اوليوين يا پيروكسن تشكيل شده است. گفتني است اين بافت در سنگهاي زميني ديده نشده و شاخص مناسبي براي شناسايي شهاب سنگهاي سنگي است.
كندريت كربني يك نوع نادر شهاب سنگ است كه حاوي مقدار زيادي از مواد معدني غني از منيزيم، اوليوين و سرپانتين و انواع تركيبات ارگانيك، از جمله اسيدهاي آمينه است. اطلاعات زيادي در مورد منبع خورشيد و سيارات و حتي پيشينه خودشان ارائه مي دهند.
غيركندريت ها بخاطر نداشتن كندريول در بافت سنگ دسته بندي شده اند. بافت اين نوع شهاب سنگ متبلورتر از نوع ديگر است. بسياري از غيركندريت ها بافت و تركيب مشابهي با سنگهاي آذرين زميني دارند و احتمالا از يك ماگماي سيليكاتي متبلور و تشكيل شده اند.
انواع زير گروه شهاب سنگ هاي كندريتي :
1- گروه C
Carbonaceous chondrites
2- گروه E
Enstatite chondrites
3- گروه R
Rumurutiites
4- گروه K
Kakangari
5- گروه O
Ordinary chondrites
گروه C :
زيرگروههاي مختلف از گروه شهابسنگهاي كندريتي كربناته :
1- كندريتهاي گروه CI :
بنام شهاب سنگ ايوانا ناميده مي شوند. آنها داراي تعداد بسيار كمي كندرول هستند و عمدتا از مواد خرد شده و دانه ريز تشكيل شده اند كه با قرار گرفتن در معرض آب روي سيارك مادر، بسيار تغيير كرده اند.
در اثر اين مجاورت با آب به كندريت هاي CI تا 20٪ آب علاوه بر مواد معدني مختلف مانند فيليسليكات هاي آبدار مانند خاكستر و اكسيد آهن به شكل مگنتيت دارند.
آنها همچنين داراي ماده آلي هستند، از جمله هيدروكربن هاي آروماتيك چند حلقه اي (PAH ها) و اسيد آمينه، كه آنها را در جستجو براي سرنخ هايي از مبدأ زندگي در جهان مهم مي سازد.
2-كندريت هاي گروه CV :
كندريتهاي گروه cv بر اساس شهابسنگ ويگارانو كه در سال 1910 در ايتاليا افتاد ناميده مي شوند.
آنها به كندريت هاي معمولي شباهت دارند و داراي خوشه هاي بزرگي از اليوين غني از منيزيم هستند كه اغلب توسط سولفيد آهن احاطه شده اند و در يك ماتريس خاكستري عمدتا غني از آهن - اوليوين قرار دارند.
آنها همچنين حاوي تركيبات كلسيم-آلومينيوم (CAI) هستند كه معروف ترين مواد معدني در منظومه شمسي هستند كه معمولا بيش از 5٪ از شهاب سنگ را تشكيل مي دهند.
3- كندريتهاي گروه CK:
شهاب سنگهاي اين گروه بر اساس Karoonda، يك شهاب سنگي كه در سال 1930 در استراليا سقوط كرد، نامگذاري شده است.
تنها حدود 20 عضو مختلف از CK شناخته شده است. در ابتدا، اين شهاب سنگ ها به عنوان اعضاي گروه CV در نظر گرفته مي شده و به عنوان CV4-5 تعيين مي شده اند. با اين حال، به تازگي، در گروه مستقلي قرار گرفتند؛ زيرا در برخي موارد از همه ي ديگر كندريت هاي كربنيك متفاوت هستند.
كندريتهاي گروه CK متعلق به انواع متفورمين نوع 6 -6 هستند، اگرچه اكثر آنها به عنوان CK4 طبقه بندي شده اند. آنها به دليل درصد بالاي مگنتيت كه در يك ماتريس سيليكات هاي تيره پراكنده شده اند، شامل اليوين و پريكسن غني از آهن هستند.
4- كندريت هاي گروه CO:
كندريت هاي CO بر اساس نام شهاب سنگ اورنان كه در سال 1868 در فرانسه افتاد ناميده مي شوند.
آنها از نظر تركيب و از نظر شيمي به كندريتهاي گروه CV شباهت دارند و ممكن است همزمان با آنها تشكيل شده باشند.
همانطور كه در گروه cv ، آلومينيوم و كربن وجود دارد در اين دسته نيز همينگونه است اما معمولا خيلي كوچكتر هستند و در ماتريس به شدت گسترش پيدا مي كنند. همچنين نمونه هايي از فلزات گرانبها شامل فلزات آزاد، غالبا آهن نيكل هستند كه به عنوان جلاي هاي كوچك بر روي سطوح جلاي نمونه هاي تازه و بدون دانه اي ظاهر مي شوند.
5- كندريتي كربني CB :
اين شهاب سنگ كندرايت كربني بسيار عجيب است و چند نمونه بيشتر از آن پيدا نشده . نخستين بار دراستراليا پيدا شده است.
بيش از 50% آهن دارد ولي چون كربني هستند آنها را جزء گروه هاي آهني- سنگي به شمار نمي آورند و سنگي طبقه بندي مي شود.
چگاليش بالاي 4 است و دايره هاي بزرگ آهن درونش است.
به عكس ها نگاه كنيد. كندرول هاي آن سانتيمتري هستند و راحت مي شود بخاطر آهن زياد از ديگر كربني ها تشخيص داد.
6- كندريتي كربني CM:
كندريت هاي CM به نام شهاب سنگ ميگي كه در سال 1889 در استان ميكولايوف اوكراين سقوط كرد، نامگذاري شده اند. آنها شامل كاندرول هاي كوچك (معمولا قطر 0.1-0.3 ميليمتر) و مقادير مقاوم در برابر حرارت مشابه هستند. آنها همچنين تغييرات آبي كمتري نسبت به كندريتهاي CI و حدود نصف محتواي آب آنها را دارا هستند.
با اين حال، مانند CI ها، آنها داراي مقدار زيادي مواد آلي هستند - بيش از 230 اسيد آمينه متفاوت در مورد شهاب سنگ Murchison معروف وجود دارد.
7- كندريتي كربني CH:
8- كندريتي كربني CR:
گروه E :
شهاب سنگ گروه كندرايت انستاتيت يا گروهE يكي ديگر از شهاب سنگ هاي كمياب و جالب است كه شناختش دشوار است وتنها 2 درصد همه ي شهاب سنگ هاي كندرايتي را تشكيل مي دهد، تاكنون بيش از 220 عدد از اين شهاب سنگ پيدا شده و كم كم از افريقا به تعداد آنها اضافه مي شود، اين شهاب سنگ در مقايسه با ديگر شهاب سنگ ها كمترين كاني را دارد و بيشتر از كاني انستاتيت درست شده و به نام همين كاني نام گذاري شده است.
اين شهاب سنگ معمولا تا 10 درصد آهن خالص دارد ولي ميتواند تا 30 درصد هم آهن داشته باشد و در اين شهاب سنگ كندرل هاي ريزي وجود دارد، بسيار به شهاب سنگ ماه شبيه است و همينطور به سنگ هاي زميني، و گاهي باسنگ هاي زميني وشهابسنگ ماه اشتباه گرفته ميشود، به عكس ها خوب نگاه كنيد.
اين شهاب سنگ اكسيژن بسيار كمي دارد وزماني در فضا بسيار گرم شده است.
گروه R :
نخستين شهاب سنگ كندرايتي روموروتي يا گروه R در كشور كنيا در شهر روموروتي در سال 1943ميلادي پس از ديدن فرود آذرگوي در يك بارش شهاب سنگي پيدا شده و از سال 1994 يك گروه كندريتي خاص بخاطر اين شهابسنگ كندريتي درست شد، كه كاملا با كندريت هاي گروه كربني، معمولي و انستاتيت ها فرق ميكند، و خودش براي خودش گروه دارد.
تا كنون بيش از صد عدد از اين شهاب سنگ پيدا شده و هر ساله نيز افزايش مي يابد ،
35 تا 50 درصد اين شهاب سنگ را كندرول ها تشكيل مي دهند، آهن درون اين شهاب سنگ آهن خالص نيست و همه آهن درون آن بصورت اكسيد و سولفيد در آن وجود دارد، تا 70 درصد مي تواند اوليوين داشته باشد ، 14 درصد فلدسپار و 5 درصد پيروكسن-CA و درون آن خرده سنگ وجود دارد. وكندرول هاي كمتري دارد، سيارك مادر اين شهاب سنگ گفته مي شود يك سيارك به نام(Regolith) ميباشد.
اين شهاب سنگ هم از گروه شهاب هاي كم ياب است
گروه K :
شهاب سنگ كندرايتي كاكانگاري يا گروه kگروهي است بسيار كوچك از شهاب سنگ هاي كندرايتي كه بسيار كمياب است،نخستين بار اين شهاب سنگ در سال 1890 در شهر تاميل كشور هندوستان به چشم ديده شد كه بسوي زمين مي آيد وپس از افتادن 310 گرم ازآن جمع آوري شد،مقداري از آن در شهر كلكته هندوستان است،مقداري از آن نيز در موزه انگلستان.
پس ازبارش هندوستان دونمونه ديگر هم پيدا شده است، يكي در نيومكزيكو امريكا،وديگري روي يخ هاي قطب جنوب، به همين خاطر اين نمونه شهاب سنگ يكي از كمياب ترين كندرايت ها است ، به همين خاطر كسي كه اين شهاب سنگ را جايي پيدا كند سود فراواني مي بردوكمك شاياني هم به علم شهابسنگ شنا سي جهان كرده است.
در نخستين آزمايش ها از اين سنگ گمان نمي رفت از گروه كندرايت كربني باشد، ولي بعد ثابت شد كه كانيهاي دروني شهاب از گروه كندرايت هاي معمولي است،اين شهاب ميان گروه H و Enstatie قرار دارد. 6 تا ده درصد اين شهاب سنگ از آهن تشكيل شده، مادر اين شهاب سنگ بايد يك سيارك تك و كهني باشد كه هنوز كسي نميداند كه از كجا آمده است .
دانشمندان آرزو دارند در ميان شهاب سنگ هاي پيدا شده از سراسر دنيا به يك كاكانگاري ديگر بر بخورند تا بتوانند بيشتر برروي اين شهاب سنگ نادر پژوهش كنند.
عكس زيادي از اين شهاب سنگ موجود نيست و همينطور شناخت اين شهاب سنگ دشوار است ،براي شناختش يا بايد با چشم افتادنش را ببينيد و يا ازمايشگاه ميتواند نوع آن را راحت تشخيص دهد چون اين شهاب سنگ ويژگي هاي خاص خودش را دارد.
گروه O :
كندرايت هاي معمولي يا رايج:
با اينكه اين شهاب سنگ ها را كندرايت معمولي مي گويند ولي يكي از مهمترين شهاب سنگ ها هستند كندرايت هاي معمولي شهاب سنگ هايي هستند كه از كمربند سياركي مي آيند و مادر اين شهاب سنگ ها دگرگون نشده است يعني حالت اوليه خود را از هنگام شكل گيري از دست نداده اند با ارزش ترين شهاب سنگ ها از نظر علمي به شمار مي روند بيشتر اين شهاب سنگ ها از كاني اليوين پيروكسين وآهن آزاد تشكيل شده اند و به سه گروه تقسيم بندي مي شوند:
گروه H
معمولي ترين و فراوان ترين گروه كندرايت ها در اين گروه قرار دارند كه ۴۸ درصد كندرايت هاي معمولي را تشكيل مي دهند به اين دليل نام اين گروه را H گذاشته اند،Hبر گرفته از High iron به معني دارنده آهن بالا هستند جديد ترين شهاب سنگ كشف شده اين گروه توسط حجت كمالي از بيابان لوت بوده است كه به نام ايشان در بولتن جهاني شهاب سنگ به ثبت رسيده است.اين شهاب سنگ نيز به چند زير گروه تقسيم مي شود به نام H3 تا H7 و هر كدام از يك قسمت سيارك جدا شده است بين ۲۵ تا ۳۱ درصد آهن آزاد و خالص دارد.اين شهاب سنگ جذب آهنربايي خوبي دارد.
گروه L
نام گروه L از Low iron مي آيد يعني درون آن آهن كمتري نسبت به گروه H مي باشد و ۴۰ درصد شهاب سنگ هاي كندرايت معمولي را تشكيل مي دهد بين ۲۰ تا ۲۵ درصد آهن آزاد دارد و به آهنربا كشش مناسبي دارد.
گروه LL
اين گروه كمترين فراواني را در كندرايت هاي معمولي دارند نامش هم از اين مي آيد يعني كمترين دارنده آهن بين ۱۹ تا ۲۲ درصد آهن دارد ولي بيشتر آهن اين شهاب سنگ به صورت اكسيد درون سيليكات است و تا ۳ درصد آهن خالص دارد اين شهاب سنگ به نسبت شهاب سنگ هاي معمولي بزرگترين كندرول ها را دارد.
به خاطر آهن و جذب كم بعضي اوقات با شهاب سنگ هاي آكندرايت اشتباه گرفته مي شود اين شهاب سنگ هم مانند بقيه شهاب سنگ هاي معمولي به چند زير گروه تقسيم بندي مي شود.
نكته
تركيبات مرسوم در شهابسنگهاي كندريتي به قرار زير است
اين مواد معدني با درصد هاي متفاوت كه محدوده اش نيز ذكر شده ، در شهابسنگهاي كندريتي مشاهده مي شوند:
Olivine, (Mg,Fe)2SiO4 30-53
Orthopyroxene, (Mg,Fe)SiO3 25-35
Plagioclase, (Na,Ca)(Al,Si)408 5-10
Nickel-iron, (Ni,Fe) 1-20
Troilite, FeS 4-7
نام ماده معدني، فرمول ماده معدني و درصد تشكيل دهنده آن در شهابسنگهاي كندريتي در ليست بالا مورد ذكر قرار گرفت.
شهاب سنگ هاي آكندريت :
شهاب سنگ هاي HED يك زير گروه از آكندريتها هستند. نام اين گروه برگرفته از حروف اول سه كلمه مي باشد HED مخفف "Howardite-eucrite-diogenite" است.
اين سه كلمه يعني:
Howardites
Eucrites
Diogenites
زيرگروههاي اين شهابسنگ هستند.
آنها به شدت شبيه سنگ هاي آذرين زميني هستند.
http://begem.blog.ir/